აბზუ, აბსუ, აფსუ, აპსუ შუმერ-აქადურ მითოლოგიაში მიწისქვეშა წყლების ოკეანე, რომელიც დედამიწას გარს არტყავდა. აბზუს მბრძანებლად ითვლებოდა სიბრძნის ღმერთი ენკი. ამავე დროს, აბზუ ითვლებოდა მსოფლიოში ერთადერთ ადგილად, სადაც ღმერთები ვერ იხედებოდნენ და სადაც ცხოვრობდნენ მსოფლიოს ბატონი ძალები — მე. შუმერულ მითში ენკიმ უბრძანა ნიმახს, დედა-ქალღმერთს, თიხიხსგან ადამიანის გაკეთება. ბაბილონურ მითებში აბზუ არის პირველადი სტიქია, სიცოცხლის პირველმიზეზი, ითვლება ტიამატის ქმრად, ტიამატმა და აბზუმ თავისი წყლები გააერთიანეს და შექმნეს წყლის დემონები, ანშარას და კიშარის მშობლები. შემდეგ ენკიმ მოკლა აბზუ, ხოლო მისი მკვლელობის ადგილას ააგო სასახლე, სადაც მარდუქი ჩასახა.
ბაბარი
ბაბარი - (შუმერულად ბამბარ < ბარბარ - ბრიალა, თეთრ-თეთრი), შუმერთა მზის ღვთაება, მზის ღმერთის თუს ანუ შამაშის ერთ-ერთი სახელი. მას უკავშირებენ ქართულ წარმართულ ღვათაებას ბარბალეს.
ანუ
ცის ღმერთი შუმერულ მითოლოგიაში, მოგვიანებით კი — ბაბილონსა და ასურეთშიც. მას სხვადასხვანაირად უწოდებდნენ: სამოთხის მეფე, თანავარსკვლავედების მბრძანებელი, ღმერთების მეფე და სხვ.
ენკი, ეა
შუმერ-აქადურ მითოლოგიაში ერთ-ერთი უმთავრესი ღვთაება. ის არის აბზუს ხელმწიფე და აგრეთვე სიბრძნის და ღმრთაებრივი მე ძალების ხელმწიფე. იგი აგრეთვე ითვლებოდა შინაური საქონელი და მარცვლეულის შემქმნელად, მსოფლიო წესრიგის დამფუძნებლად. ერთ-ერთი მითი მოგვითხრობს, რომ ენკიმ გაანაყოფა მიწა და „ქალაქების და ერებს ბედი განსაზღვრა“. მან შექმნა თოხი, ბარი და აგურის ფორმა, შექმნა ცხოველები და მცენარეები. მან გადასცა ცხოველები და მცენარეები მთის მეფე სამუკანს, ხოლო სამხეცოები გადასცა დიმუზოს. ენკის ასევე ითვლება მებაღეობის, მებოსტნეობის, მეაბრეშუმეობის და ბალახებით მკურნალობის შემქმნელად.
ენლილი
შუმერების მიერ ერთერთი ყველაზე პატივცემული ღმერთი. ენლილის ტაძარი ქალაქ ნიპურში შუმერებისთვის უწმინდეს ადგილად ითვლებოდა.
ენქიდუ
ძველი მესოპოტამიური ნაწარმოების გილგამეშის ეპოსის ერთ–ერთი მთავარი გმირი. იგი ღმერთ ანუს დავალებით თიხისაგან შექმნა ქალღმერთმა არურუმ. ეპოსის მიხედვით, მისი მთავარი ფუნქცია ნაწამოების მეორე მთავარი მოქმედი გმირის - გილგამეშის - „დაბალანსებაა“.
